Bokhoba ba thobalano ke eng: lipontšo, litlamorao le kalafo

Sengoli: Monica Porter
Letsatsi La Creation: 16 La March 2021
Ntlafatsa Letsatsi: 1 Phupu 2024
Anonim
Bokhoba ba thobalano ke eng: lipontšo, litlamorao le kalafo - Psychology
Bokhoba ba thobalano ke eng: lipontšo, litlamorao le kalafo - Psychology

Litaba

Joalo ka litlhahlobo tse ngata, bokhoba ba thobalano bo tobane le tsela e fetohang eo litsebi li sebetsanang le eona.

Liphetoho tsena li tsoa tsebong e ncha ka bothata, joalo ka ha kutloisiso ea kelello le mafu a kelello e lula e hola.

Ha ho tluoa bokhobeng ba thobalano, ts'oaetso ena e ne e le teng khatisong e fetileng ea bukana ea mathata a kelello, empa e ile ea tlohelloa e le lefu la kelello le arohaneng le hona joale. Basebetsi le litsebi tsa thuto ea bolumeli ba arohane ka karabelo ea bona ho qeto e joalo ke Mokhatlo oa American Psychiatric Association.

Leha ho le joalo, ha motho a phela le bothata bona, ekaba ke boiphihlelo ba hae kapa motho eo a mo ratang, lipuisano tsena li latela tlhoko ea thuso.

Lingaka tse ngata li ntse li tsoela pele ho ikoetlisa ho tloha ha mathata a bakuli a fana ka lebaka la ho se amoheloe ka thata ha mekhahlelo eo ho lumellanoeng ka eona ea tlhahlobo.


Sengoloa sena se tla etsa se ts'oanang mme se fane ka leseli la hore na ho ba lekhoba la thobalano ke eng le hore na bothata bona bo sebetsoa joang ts'ebetsong ea tlhabollo.

Ho lemalla thobalano le thobalano ke eng?

Leha e kheletsoe ka thoko ho DSM-5 (khatiso ea bohlano ea Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), bokhoba ba thobalano bo ntse bo ka fumanoa bo sebelisa litekanyetso tsa DCM-5 le ICD -10, moo ho thoeng ke "ts'oaetso e ngoe ea thobalano, eseng ka lebaka la eona." ho ntho e itseng kapa boemo bo itseng ba 'mele. ”

Joale, ho lemalla thobalano ke eng?

Ho lemalla thobalano ho ka hlalosoa e le ho nka karolo ka mokhoa o qobelloang kapa ho nka karolo liketsong tsa thobalano, haholo thobalano, leha e na le litlamorao tse mpe.

Ka nako e ts'oanang, hoa lokela ho hlokomeloa hore bokhoba ba thobalano, boo ho buuoang ka bona mona, ha boa lokela ho ferekanngoa le ho robala le phoofolo kapa thobalano.


Matšoao a bokhoba ba thobalano a re hopotsa ka tse ling tse lemalloang ka hore hangata li eketseha butle butle ka matla le litlamorao tse bohloko.

Ke mahlomola ao motho a bang le 'ona ka lebaka la likamano tsa thobalano tse phetoang le tatellano ea barati.

Baratuoa bana ba na le boiphihlelo ba lekhoba la thobalano joalo ka lintho, joalo ka lintho tse sebelisetsoang ho khotsofatsa tlhoko e ntseng e hola ea thobalano. Ho boetse ho na le ntho e qobelloang ho ferekaneng, ka lebaka la hore lingaka tse ngata li nka hore e amana le mathata a feteletseng a qobelloang.

Ho qobelloa hona hoa bonahala ha ho batloa balekane ba bangata kapa tokiso e tlamang ho molekane ea sa fihlelleheng. Ho tloaelehile hore batho bana ba amehe haholo ka ho ba kamanong ea lerato, 'me ha ba le kamanong, hangata ba qobelloa ke makhetlo, bolelele kapa litšobotsi tsa thobalano ka boeona.

Lekhoba la thobalano le lona hangata le ipholla litho tsa botona kapa tsa botšehali ka mokhoa o fetelletseng le liketso tse ling tse tsosang takatso ea thobalano, leha ho na le litlamorao tse mpe.


Ho lemalla lit soant so tsa bootsoa ke eng?

Ho lemalla lithethefatsi ke ha motho a ikutloa a tlameha ho shebella litšoantšo tse manyala tse hlephisang boitšoaro, qetellong a ama kamano ea hae le balekane ba hae le ba haufi. Joalo ka bokhoba ba thobalano, ha se tlhahlobo ea semmuso ho DSM- 5.

Leha ho le joalo, e ka ba le litlamorao tse mpe, joalo ka bokhoba ba thobalano, mme e ka ama maikutlo a hau hampe ka thobalano le kamano e haufi.

Ho tšoana pakeng tsa ho lemalla lithethefatsi le ho lemalla thobalano

Ho lemalla thobalano ha se feela taba ea thobalano kapa boits'oaro. Joalo ka lekhoba la lithethefatsi, lekhoba la thobalano le fetoha lekhoba la maikutlo ao ba bang le ona ha liphetoho tse itseng tsa lik'hemik'hale li etsahala bokong.

U tla makatsoa ke ho tseba hore batho bohle ba lemaletseng thobalano ha ba natefeloe ke thobalano!

Ba ikakhela ka setotsoana liketsong tse sehlōhō tsa thobalano ho batla maemo a phahameng a methapo.

Joalo ka bokhoba ba lithethefatsi, ho lokolloa ho fetelletseng ha li-endorphin ho bakoang ke ho kenella liketsong tse tsosang takatso ea thobalano ho lebisa ho mekhoa e pheta-phetoang ea boits'oaro.

Mefuta ea ba lemaletseng ho kopanela liphate

Hona joale kaha re tseba hore na ho lemalla thobalano ke eng, ho bohlokoa ho hlokomela hore ha se litšila tsohle tsa thobalano tse tšoanang. Litšobotsi tsa lekhoba la thobalano li ka fapana ho latela mofuta oa bokhoba ba thobalano boo ba nang le bona.

Tse latelang li tšohloa ka mefuta e meholo e tšeletseng ea bokhoba ba thobalano, joalo ka ha ho hlalositsoe ke Dr. Doug Weiss. Lekhoba la thobalano e ka ba mofuta o le mong kapa motsoako oa mefuta ena e tšeletseng.

Mefuta ena e fapaneng ea tahi e na le litlamorao tse fapaneng ho lekhoba. Kahoo, ho bohlokoa ho khetholla mofuta oa bokhoba ba ho ba tseleng e nepahetseng ea ho hlaphoheloa.

1. Motho ea lemaletseng thobalano

Mofuta ona oa bokhoba ba thobalano o kenyelletsa ho ipholla litho tsa botona kapa botšehali ka mokhoa o feteletseng. Sena le sona se ka lebisa liphephetsong ka thobalano e amanang.

Ho latela Dr. Weiss, boholo ba batho ba lemaletseng ho kopanela liphate ba na le mofuta oa likokoana-hloko e le e 'ngoe ea likarolo tsa bokhoba ba bona, empa ke batho ba fokolang haholo ba hlokofatsoang ke mofuta ona feela.

Mofuta ona oa bokhoba ba thobalano oa phekoleha haeba motho ea lemaletseng joala a khona ho tseba lisosa tsa bona tsa tlhaho le ho laola takatso ea ho kenella liketsong tse tsosang takatso ea thobalano.

Ho bohlokoa hape ho batla thuso ea litsebi ho thibela lekhoba leo hore le se ke la khutlela mekhoeng ea lona ea khale ea boits'oaro.

2. Motho ea lemaletseng thobalano

Phuputso e bontša hore batho ba bangata ba lemaletseng ho kopanela liphate ba kile ba hlekefetsoa kapa ba hlokomolohuoa nakong e fetileng.

Batho ba lemaletseng ho kopanela liphate kelellong ke bona ba etsang thobalano ho phekola liketsahalo tsa bona tse sithabetsang tsa nakong e fetileng.

Joalo ka Dr. Weiss, maemong a batho ba lemaletseng ho kopanela liphate kelellong, liketsahalo tsa bona tse bohloko le litaba tse fetileng li hloka ho rarolloa ka tatellano hore ba fole ka botlalo.

3. Batho ba lemaletseng ho kopanela liphate moeeng

Motho ea lemaletseng ho kopanela liphate moeeng ke ea batlang kamano ea semoea libakeng tse fosahetseng kapa ea lekang thobalano ho tlatsa sekheo sa moea.

Ho hlaphoheloa mokhoeng ona oa mofuta ona ho ka etsahala ka thuso ea bafolisi ba tšepahalang ba moea le baeletsi ba nang le laesense.

4. Batho ba lemaletseng thobalano

Batho ba lemaletseng ho kopanela liphate ba lemaletseng ho ferekana kelellong ke bona ba kileng ba hlaseloa ke thobalano nako e ngoe bongoaneng kapa bocheng ba bona.

Ka bomalimabe, ts'oaetso ena e fetoha boits'oaro ba mantlha bo phetoang bokhobeng ba bona.

Batho ba nang le mofuta ona oa tahi ba tlameha ho emisa ho hatella maikutlo a bona a sithabetsang mme ba ye ho ngaka e nang le laesense e ka ba thusang ho fola le ho fola ka botlalo.

5. Batho ba tloaetseng ho kopanela liphate ba lemaletseng ho ipolaea

Mofuta ona oa lekhoba la thobalano ke lona le thibelang kamano ea bona le balekane ba bona nameng, maikutlong kapa moeeng, mme le ba bakela bohloko ba maikutlo le khatello ea maikutlo.

Motho ea seng a hlaphohetsoe kelellong ka lebaka la ho itšoara hampe ka nako e telele, mme haeba molekane oa hae a batla ho ba tlohela hobane 'ha ho letho le fetohileng' motho eo a ka bitsoa motho ea ipolaisang 'mele / maikutlo.

Tsela e molemohali ea ho phekola boemo bona ke ka ho batla thuso ho moeletsi oa litsebi kapa setsebi.

6. Bokhoba ba thobalano

Ho latela lipatlisiso tse entsoeng ke Dr. Weiss, liperesente tse 28 tsa banna ba lemaletseng thobalano ba na le khatello ea maikutlo. Batho ba nang le khatello ea maikutlo ba na le ho se leka-lekane ha lik'hemik'hale bocheng ba bocha kapa bocheng.

Ba tloaetse ho fumana tokollo ea thobalano e le mokhoa oa ho phekola kapa ho laola ho se leka-lekane hoa lik'hemik'hale.Ts'ebeliso ena e tloaelehileng ea karabelo ea thobalano ka boomo e fella ka bokhoba ba thobalano.

Ho molemo ho batla thuso ea litsebi ho fenya bokhoba bona. Ho u thusa ho fola, setsebi kapa ngaka le eona e ka fana ka meriana hammoho le tlhabollo e tloaelehileng.

Matšoao a ho lemalla ho kopanela liphate ke afe?

Kaha ho lemalla thobalano ho qhelelletsoe ka thoko ho DSM- 5, ho na le ngangisano e kholo mabapi le matšoao, matšoao le tlhahlobo ea eona.

Leha ho le joalo, e 'ngoe ea litšobotsi tse totobetseng tsa bokhoba ba thobalano ke sephiri le boits'oaro bo bobe boitšoarong ba bona.

Boiteko ba bona bo fetelletseng ba ho etsa thobalano libakeng tseo ba ke keng ba ts'oaroa ka linako tse ling ho ba etsa hore ba shebahale ba le bobebe le ho belaela le ho feta.

Tse latelang ke tse ling tsa matšoao a tloaetseng ho lemalla thobalano.

  • Menahano e qobelloang ea thobalano le litoro tse matlafatsang
  • Mehopolo e susumetsang ea ho kopanela liphate e sitisang mosebetsi o tloaelehileng, ts'ebetso le bophelo ba letsatsi le letsatsi
  • Boitšoaro bo lihlong kapa ho bontša boits'oaro bo belaetsang ha ba ntse ba leka ho pata litoro tsa bona tse litšila kapa likamano tsa botona le botšehali
  • Ba lula ba bua leshano ka linako tsa mosebetsi, ba etsa liphetoho tse sa tloaelehang mererong, ba boloka makunutu ka metsoalle le ho boloka mohala o lula o notletsoe.
  • Ho inehella litšoantšo tse manyala tse hlephisang boitšoaro le ho sitoa ho laola litakatso le liketso tsa bona tse litšila
  • Ho hloka kamano e haufi-ufi ea maikutlo le ho lebella hore molekane a kenelle thobalanong khafetsa
  • Ho retelehela ho ho se tšepahale le ho etsa thobalano le balekane ba bangata haeba molekane a le mong a sa khotsofatse litoro tsa bona tsa thobalano
  • Ho beha bophelo ba bona ba botho le ba botsebi kotsing e le hore feela ba khotsofatse litakatso tsa bona tsa thobalano
  • Boikutlo ba ho ikoahlaea kapa ho ba molato kamora ho kopanela liphate

Ana ke a mang a matšoao a totobetseng a bokhoba ba thobalano.

Empa, ka nako e ts'oanang, ho lokela ho hlokomeloa hore ho natefeloa ke thobalano le molekane oa hau ha ho bolele hore o lemaletse thobalano. Ho tloaelehile ka botlalo ebile ho phetse hantle ho batla ho etsa thobalano e ntle le molekane oa hau.

Hobane molekane a sa rate ho etsa thobalano ha ho bolele hore molekane e mong o lemaletse thobalano. Maemong ana, molekane ea sa tsotelleng a kanna a ba le bothata ba ho khothaletsa thobalano e tlase, e leng taba eo le eona e leng taba.

Liphello tsa bokhoba ba thobalano

Ho lemalla thobalano ke bothata bo tebileng bo amang malapa kaofela. Batho ba lemaletseng thobalano hangata ha ba khotsofatse kamano ea motho a le mong ebile ba na le mathata a ho sebetsana le phokotso e tloaelehileng ea makhetlo a thobalano lenyalong.

Ka lebaka leo, lekhoba la thobalano hangata le kenella litabeng tse ngata, tse bakang khatello e kholo ea molato, likhohlano le bohloko ba ho hloleha ho boloka kamano e nang le morero.

Ha se hore motho ea lemaletseng lithethefatsi ha a na maikutlo ho molekane oa hae kapa hore ha a bone seo ba se etsang se utloisa ba bang bohloko.

Empa, joalo ka lithethefatsi tse ling, ho thata ho etsa se fapaneng, ho sa tsotelehe hore na bokhoba ba tahi bo baka tšenyo e kae. Bokhoba bona ha bo ame likamano tsa batho hampe feela, empa bo ama le tlhahiso mosebetsing 'me bo sitisa likamano tsa sechaba.

Lekhoba le hloka tlhokomelo ha le khetha balekane, hangata le kenella thobalanong e sa sireletsoeng, le fetola balekane khafetsa. Mme, ka kakaretso, ba itšoara ka tsela e behang bona le balekane ba bona kotsing ea mafu a fapaneng (ka linako tse ling a bolaeang).

Ho latela phuputso e entsoeng, liperesente tsa 38 tsa banna le liperesente tsa 45 tsa basali ba ile ba tšoaroa ke mafu a likobo ka lebaka la boits'oaro ba bona bo kotsi. Ka holim'a eona, ho tlalehoa hore karolo ea 64 lekholong e ile ea tsoela pele ka boitšoaro ba eona leha e ne e tseba likotsi tse tlisoang ke tšoaetso.

Boimana bo sa batleheng ke litlamorao tse ling tse tloaelehileng tsa bokhoba ba thobalano. Ho basali, hoo e ka bang liperesente tsa 70 ho tlalehoa ba sa sebelise thibelo ea bokhachane mme ba beha kotsing ea bokhachane bo sa batleheng.

Batho ba mashome a tšeletseng a metso e mehlano lekholong ba tlalehile mathata a ho robala ao hangata a neng a bakoa ke ho ba molato kapa lihlong tse bakoang ke ho kenella liketsong tsa thobalano.

Litholoana tse ling tse matla tsa kelello li kenyelletsa maikutlo a ho ba molato, ho se tšoanelehe, ho tšoenyeha, ho sithabela maikutlong, hape ho ka baka khatello ea maikutlo e matla haeba bokhoba bo feteletseng.

Lisosa tsa bokhoba ba thobalano

Joalo ka mathata a mang a mangata a kelello, e ke ke ea supa feela sesosa sa bokhoba bona.

Leha ho le joalo, keketseho ea phephetso ea thobalano hohle moo e re potileng e ka tlatsetsa bothateng bona, joalo ka ha setso sa sejoale-joale hangata se khothaletsa ka kotloloho boitšoaro bo sa tsotelleng ba thobalano, litloaelo tse sa tloaelehang tsa thobalano le liphetoho khafetsa tsa balekane.

Boholo ba batho ba feta har'a litšusumetso tsena ba batla ba sa tsitsa, empa ho ba bang, bokhoba ke phello.

Ntle le moo, mefuta e fapaneng ea likokoana-hloko, kelello le lintlha tse ling tsa kahisano li ka tlatsetsa bokhobeng ba thobalano, 'me tsena hangata li sebelisoa ho fumana lisosa tsa bokhoba ba thobalano nakong ea kalafo.

Mohlala, litekanyetso tse phahameng tsa lihormone tsa thobalano joalo ka estrogen le testosterone li ka ama libido, tse ka etsang hore o kenelle haholo mesebetsing e tsosang takatso ea thobalano.

Mabaka a kelello a kenyelletsa liketsahalo tse mpe tse kang tlhekefetso kapa ho pepesehela litaba tse litšila tse ka mpefatsang boitšoaro ba hau bo botle.

Hape, motho ea lemaletseng thobalano a ka ba le mathata a mang a tšoanang a bophelo bo botle ba kelello a kang ho tšoenyeha, khatello ea maikutlo kapa mathata a mang a botho a ka bakang motho hore a kenelle boitšoarong bo kotsi ba thobalano.

Lintho tsa kahisano tse kang ho khesoa likamanong, ho itšehla thajana, kapa litšusumetso sechabeng tse kang ho ba le khamphani e mpe kaofela li ka baka bokhoba ba thobalano ntle ho morero. Lintho tsena kaofela li ka sitisa monahano oa motho ho ba etsa hore ba batle ho khotsofatsa thobalano ka mokhoa o sa nepahalang le ho bontša boits'oaro bo seng botle ba thobalano.

Bokhoba ba thobalano bo alafshoa joang?

Mabapi le ho sebetsana le bokhoba ba thobalano, joalo ka ha ho hlahlojoa ho le bonolo, ho na le mekhoa e meng ea kalafo e thehiloeng bopaking.

Leha ho le joalo, ba ikarabellang bakeng sa ho phekola bokhoba ba thobalano ba bua ka mekhoa e mengata ea ho phekola bokhoba bona.

Mekhoeng e meng, haeba bokhoba, ka mohlala, bo tsoa liphihlelong tse bohloko tsa bongoaneng joalo ka tlhekefetso ea thobalano, setsebi se tla sebetsana le matšoao a hona joale le khatello ea maikutlo.

Mekhoeng e meng, ke feela tekolo ea motho ea boemo le boits'oaro ba bona bo tla rarolloa, ho kopantsoe le lipuo tse ntle tsa ho bua le tsa ho nahana le tlhahlobo e tšoanang.

Ka mantsoe a bonolo feela, ho latela ngaka le sethethefatsi, ho ka nahanoa ka mekhoa e fapaneng ea ho folisa boemo bona.

Phekolo ea kelello le boits'oaro (CBT) ke mokhoa o sebetsang oa kalafo o sebelisoang ke litsebi tse nang le laesense ea tlhokomelo ea bophelo bo botle ba kelello bakeng sa kalafo ea bokhoba ba thobalano.

Mofuta ona oa kalafo o ka thusa motho ho tseba hore na ke eng e hlohlelletsang litakatso tsa hae tsa thobalano, mme le eena a ba rute ho fetola boits'oaro ba bona ba ho potlaka.

Hape, litsi tse ngata tsa kalafo ea bakuli ba kenang bakuli li fana ka mananeo a ho hlaphoheloa ka thobalano. Mefuta ena ea mananeo hangata e kenyelletsa mananeo a batho ka bomong hammoho le a kalafo ea sehlopha ho thusa motho ho hlaphoheloa litabeng tsa hae tse sithabetsang.

Joale ha ho tluoa ntlheng ea meriana, ha ho hlake hore ngaka e tla fana ka meriana ea boemo bona.

Leha ho le joalo, lithethefatsi tse ling tse sebelisoang e le tse thobang maikutlo kapa tse sebelisoang ho alafa matšoenyeho kapa khatello ea maikutlo li ka thusa ho laola litakatso tse qobelloang tse amanang le bokhoba ba thobalano.

Hlokomela: Kamehla o tlameha ho botsa ngaka ea hau kapa setsebi sa tlhokomelo ea bophelo pele o qala meriana efe kapa efe. Ha ho eletswe ho qala ka meriana efe kapa efe ea Serotonergic (SSRI) u le mong.

Na ho lemalla ho kopanela liphate ho ka thibeloa?

Ho lemalla thobalano ho ka thibeloa maemong a mang.

Kahoo. Mokhoa oa ho thibela bokhoba ba thobalano?

Ka mohlala, haeba u nahana hore ngoana oa hao a ka 'na a oela lerabeng la ho lemalla ho kopanela liphate kapa ho lemalla ho kopanela liphate, u ka leka ho li lemalla.

Joaloka batsoali, o tlameha ho leka ho eletsa bana ba hau kapa o batle thuso ea moeletsi oa litsebi ho ruta ngoana oa hau ka likotsi tsa boits'oaro bo litšila ba thobalano.

Haeba uena kapa molekane oa hau ho bonahala le theoha le ho lemalla ho kopanela liphate, khetholla maemo, menahano, kapa batho ba etsang lintho tse u susumelletsang ho etsa thobalano.

Sebelisa boitšoaro, bua le molekane oa hau kapa motho eo u mo phetlelang sefuba, etsa lintho tse ntle kapa ho itlosa bolutu ho itšitisa menahanong efe kapa efe e tsosang takatso.

Ho fumana bokhoba ba thobalano ho thusa

U ka hlola bokhoba ba thobalano joang?

Haeba uena kapa mang kapa mang ea haufi le uena a bonahala a theoha le bokhoba ba thobalano, ha ua lokela ho hlokomoloha matšoao mme o tšaba ho batla thuso.

U ka qala ka ho batla thuso ea moeletsi kapa ho bua le ngaka ea hau ea lelapa ka se tšoanang.

U ka boela oa ithaopela ho ithusa kapa ho tšehetsa lihlopha ho sebetsana ka katleho le boitšoaro bo hlephileng ba thobalano le ho sebetsana le mathata a mang a sithabetsang a bakoang ke ho lemalla thobalano.

U ka fumana lihlopha tse ngata tse etsisoang kamora lenaneo la mehato e 12 la Alcoholics Anonymous (AA). Tse ling tsa mananeo ana li kanna tsa hloka hore u kene ka seqo, 'me tse ling e ka ba tsa marang-rang.

Ikopanye le ngaka ea hau, kapa u kope likeletso ho metsoalle le beng ka uena ba haufi ho lekola botšepehi ba bona le ho lekanya botumo ba bona.

Ka nako e ts'oanang, hopola hore o hloka ho ithusa pele ho hlola mekhoa ea hau e tlamang. Etsa bonnete ba hore o ikopanya le batho ba nang le maikutlo a matle mme o leke ho ruta mekhoa e metle ho sebetsana le mathata a hau.

Latela likeletso tsa ngaka ea hau, 'me u be teng kamehla ka linako tsa kalafo ea thobalano. Hape, leka ho ithuta haholoanyane ka bokhoba ba hao ba lithethefatsi ho utloisisa lisosa le ho ikamahanya le kalafo e tsoelang pele kapa kalafo.